لومړی: په الله پاک باندي ایمان لرل
کامیاب رهبر او مشر هغه دی چې خپل قوت دهغه ایمان څخه لاسته راوړي چې پر الله يې راوړی دی، هماغه ذات ورته د عمل کولو تګلاره ټاکلي دي او هم يې دخلکو سره د کړني اصول ورته وضع کړیدی، پدې اساس نوموړی دهغه رسالت څښتن دی چې د الله له منهج څخه یې اخستي، دهغه د تحقق لپاره د هغو اصولو په رڼا کې کوشش کوي چې الله پاک د بشریت د اصلاح او د ځمکي د ابادي لپاره وضع کړیدي، ذو القرنین د الله له بندګانو څخه یو بنده و، الله پاک په ځمکه کې ورته واک ورکړ او د هر شي اسباب يې ورته برابر کړه، د ځمکي بیلابیلو سیمو ته د دعوت لپاره لاړ، د صالح ملتونو قیادت او مشري يې وکوله، د ده دغه پلان د هغه سفر څخه څرګندیږي چې «د لمر پریوتلو» او «لمر لویدلو» ځای ته لاړ، دا راز د ځمکي نورو سیمو ته هم لاړ چې قرآن ورته «بین السدین» ویلی تل به یې خپلي خبري د الله په ذکر او ستایني سره پیل کولي، ملت ته خپله وینا پرته له «سدین» څخه داسي واوروله «: ﴿قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ﴾(الكهف:95) ژباړه: هغه وویل: څه چې زما پروردګار ما ته را په برخه کړیدي هغه ډیر دي.
كله چې د هغه سد جوړولو څخه فارغ شو چې ډیر حیرانونکی و نو ويې ویل:﴿قَالَ هَذَا رَحْمَةٌ مِنْ رَبِّي﴾(الكهف:98) ژباړه: ذو القرنین وویل: دا زما د پروردګار رحمت دی.
دا د نوموړي قوي ایمان ته اشاره ده، ځکه ټولي چاري يې الله پاک ته وسپارلي، ځکه چې هغه ذات په هر څه قادر دی.
دویم: رهبر یا مشر امانتداري
امانتدارې داسي اساسي نښانه ده چې لازمه ده په مشر او رهبر کې باید هغه موجوده وي، ذو القرنین ته د الله له لوري دخپل قوم سره د تعامل او تصرف امانتداري وسپارله شوه، دا ځکه چې نوموړي د دغه مسؤلیت توان لرل الله تعالی فرمایې: ﴿قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَنْ تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَنْ تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا﴾(الكهف:86) ژباړه: مونږ وویل: «ای ذو القرنینه» ته دا وس هم لري چې دوي په تکلیف کړي او دا هم چې ښه چار چلند ورسره وکړي.
كله چې د سد جوړولو کار پیل کړ نو دهغي شتمنۍ په اړوند امین و چې د خلکو په لاسونو کې وه، کله يې چې ورته شتمنۍ ورکړه په مقابل کې ورته سد جوړ کړ، هیڅکله يې د هغوۍ د شتمنۍ تمه ونکړه، او ددې څخه وروسته يې وویل﴿مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ﴾(الكهف:95). ژباړه: هغه وویل: څه چې زما پروردګار ما ته را په برخه کړیدي هغه ډیر دي، تاسي په بشري قوه له ما سره مرسته وکړۍ
د هغوي دځمکو او معادنیا په هکله خورا امین و، د دې سره سره چې د ده سره ګڼ شمیر عسکر و مګر دهغوي څخه يې وغوښتل چې پخپله هغه څه کشف کړي چې د دوي په ځمکو کې موجود دي لکه معدنیان او نور خام مواد هغوي ته يې وویل: ﴿آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ﴾(الكهف:96) ژباړه:ما ته آهن چادر راوړۍ، دارنګه يې وفرمايل: ﴿قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا﴾(الكهف:96). ژباړه: هغه وویل: راوړي چې اوس پدې باندي ویلي کړي مس وڅڅوم
داسي ښکاریده چې هغوي يې دیته هڅول چې خپلو ځمکو ته لاړ شي او د ځمکې د لاندي شیان کشف کړي که هغه هر څه وي، او دا یې هم ورته وویل چې هیڅوک به د دغو کړنو څخه نه خبریږي، دهغوي د ارواحو امانتدار و دهغوي لپاره يې په چټکۍ سره دسد جوړولو کار پیل کړ ترڅو يې د یاجوج او ماجوج څخه وژغوري، البته پدې کې يې د دوي څخه کومک وغوښتل دغه کړنه هغه امانت دی چې د مشري او اداري اساس او بنسټ ګڼل کیږي، او الله تعالی دهغه چا څخه پدغسي چارو راضي کیږي چې د یوي ټولني چاري په غاړه وي.
