وَعَنْ مَالِكِ بْنِ الْحُوَيْرِثِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: (( صَلُّوْا كَمَا رَأَيْـتُمُـوْنِـيْ أُصَـلِّيْ )). رواه البخاري کتاب الاذان باب الاذان للمسافرین اذا کانوا جماعة والاقامة …الخ: ۶۳۱)
ترجمه: د مالك ځوى د حويرث نه روايت دى هغى ويلى دى چې رسول الله فرمايلى دى داسې لمونځ كوى لكه څنګه چې ما په مانځه كولو ګورئ.
کله چي لمونځ کوي نو مخ به قبلې ته کوي، ځکه الله تعالی فرمای:
وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ(القبره : ۱۴۴)
ژباړه : هر چيري چي تاسو ياست نو خپل مخونه مسجد حرام ته وګرزوئ
عَنْ أَبِيْ حُمَيْدِ السَّاعَدِيِّ رَضِيَ اللهُ قَالَ:(( كَانَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا قَامَ إِلَى الصَّلاَةِ اِسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَرَفَعَ يَدَيْهِ وَقَالَ:اَللهُ اَكْبَرُ )). رواه ابن ماجة, مشكاة ج1 ص4
بيا قبلى ته مخ كول او لاسونه پورته كول او ( الله اكبر) ويل:
ترجمه: د ابى حميد الساعدى نه روايت دى هغه ويلى دى نبي كريم به چه كوم وخت لمانځه ته ودريده قبلى ته ئې مخ كړه او دواړه لاسونه به ئې پورته كړه او ( اَللهُ اَكْبَرُ ) به ئې ووايه
قبلې ته تر مخکېدلو وروسته نېت ضروري دئ، رسول الله وايي
1- عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخِطَّابِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُوْلَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُوْلُ: (( إِنَّـمَا الأَعْـمَالُ بِالـنِّـيَّاتِ )). متفق عليهکتاب بدء الوحی باب کیف کان بدء الوحی
ترجمه: د عمر ځوى د خطاب نه روايت دى هغه ويلى دى چى ما د رسول الله نه اوريدلي دي چې ويي ويل بيشكه يقيناً عملونه او كارونه په نيت سره دى
نېت د زړه کار دئ او دوې برخې لري، يوه دا چي څه کار کوم او دوېمه داچي د چا لپاره يې کوم؟
نو د کار پر وخت به سړی د هغه شی تعين کوي او نېت به يې خاص د الله رضا وي بس همدغه نېت دئ.
د لمانځه پر وخت به عاجزي کوي، الله تعالی وايي:
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ (*) الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ(المومنون:۲،۱)
ژباړه: بې شکه مومنان بريالي دي هغه چي په خپلو لمنځونو کي عاجزي کوي.
لمانځه ته د ولاړې پر وخت دي مخی ته ستره ږدي، رسول الله ويلي:
رواه أبو داود (598) عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رضي الله عنه قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : (إِذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ ، فَلْيُصَلِّ إِلَى سُتْرَةٍ وَلْيَدْنُ مِنْهَا) قال الشيخ الألباني رحمه الله : “إسناده حسن صحيح” انتهى من ” صحيح سنن أبي داود” (3/281) .ژباړه: کله چي ستاسو يو سترې ته لمونځ کوي نو نژدې دي ورته درېږي په دې وخت کي شيطان لمونځ نه شي پرې ګډوډولای.
که تر سترې دننه څوک تېرېدی نو منعه دي شي، حدیث کي دي:
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رضي الله عنه قَالَ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ : إذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ إلَى شَيْءٍ يَسْتُرُهُ مِنْ النَّاسِ , فَأَرَادَ أَحَدٌ أَنْ يَجْتَازَ بَيْنَ يَدَيْهِ فَلْيَدْفَعْهُ ، فَإِنْ أَبَى فَلْيُقَاتِلْهُ ، فَإِنَّمَا هُوَ شَيْطَانٌ .
. (بخاری کتاب الصلاة باب یرد المصلی من مربین یدیه : ۵۰۹، مسلم: ۵۰۵/۲۵۹ )
ژباړه : کله چي کوم کس ويو شي ته لمونځ کوي هغه يې ستره وي له خلکو يې وساتي نو که څوک يې تر مخ تېرېدل وغواړي منعه دي کړي، که هغه منعه نه شو جنګ دي ورسره وکړي ځکه دا شيطان دئ.
د سترې د کميت په اړه د يوې پوښتنې ځواب رسول الله ص داسي کړی دئ:
عَنْ عَائِشَةَ رضي الله عنها أَنَّهَا قَالَتْ : (سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ سُتْرَةِ الْمُصَلِّي ، فَقَالَ : مِثْلُ مُؤْخِرَةِ الرَّحْلِ) رواه مسلم (771
كتاب الصلاة باب سترة المصلی … الخ ۴۹۹)
ژباړه : د زين د وروستي لرګي په شان به وي.
ستره به په څومره اندازه کي وي:
كَانَ بَيْنَ مُصَلَّي رَسُولِ اللهِ r وَبَيْنَ الْجِدَارِ مَمَرُّ الشَّاةِ.(بخاری کتاب الصلاة باب قدر کم ینبغی ان یکون بین المصلی والسترة ؟: ۴۹۶ ، مسلم: ۵۰۸)
ژباړه : د رسول الله r د مصلی او دېوال ترمنځ صرف د پسه تېرېدلو ځای وو.
د لمانځه مخته د تېرېدل لویه ګنا ده، رسول الله ويلي:
لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَيِ الْمُصَلِّي مَا عَلَيْهِ كَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرٌ لَهُ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ. (بخاری کتاب الصلاة باب اثم المار بین یدی المصلی: ۵۱۰ ، مسلم: ۵۰۷)
ژباړه : د لمانځه تر مخ تېرېدونکی که ددې په ګنا خبر شي نو هغه ته څلوېښت(کاله يا مياشتې يا ورځې) درېدل تر دې غوره دي چي د لمونځ کوني مخ ته تېر شي .
لمونځ په تکبیر شروع کېږي او د تکبیر پر وخت به لاسونه پورته کوي، حدیث کي دي:
كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ” إِذَا قَامَ إِلَى الصَّلَاةِ، اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ، وَرَفَعَ يَدَيْهِ، وَقَالَ: اللَّهُ أَكْبَرُ “(سنن ابن ماجه كتاب اقامة الصلاة والسنة فیهاباب افتتاح الصلاة ح:۸۰۳)
ژباړه: رسول الله چي به کله لمانځه ته ولاړ شو نو قبلې ته به يې مخ کړ لاسونه به يې پورته کړل او الله اکبر به يې ووایی.
لمونځ به په ولاړه کوي که يې وس نه وي نو په ناسته او که يې وس نه وي نو پرې دي وزي.
صَلِّ قَائِمًا, فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقَاعِدًا, فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَعَلَى جَنْبٍ. (بخاری کتاب التقصیر باب اذا لم یطق قاعدا صلی علی جنب : ۱۱۱۷)
ژباړه : په ولاړه لمونځ کوه که دي وس نه وي په ناسته يې کوه نو که ددې وس هم نه لرې نو پر اړخ پرېوزه لمونځ وکړه.
په لمانځه کي تر شروع وروسته به راسته لاس پر چپه لاس ږدي، له سهل بن سعده روايت دئ:
كَانَ النَّاسُ يُؤْمَرُونَ أَنْ يَضَعَ الرَّجُلُ يَدَهُ الْيُمْنَى عَلَى ذِرَاعِهِ الْيُسْرَى فِي الصَّلاةِ. (بخاری کتاب الاذان باب وضع الیمنی علی الیسری : ۷۴۰)
ژباړه : خلکو ته امر کېدی چي په لمانځه کي سړی راسته لاس پر چپه ذراع (لېچ) کښېږدي.
ذراع له څنګلې بيا د منځنۍ ګوتې تر سره همدې حصې ته ويل کېږي (القاموس الوحيد: ۵۶۸)
تر دې وروسته به دعاوې وايي، له مسنونو دعاګانو به يوه ضرور وايي.زه دوې دعاوې نقلوم:
۱) اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ؛ اللَّهُمَّ نقِّنِي مِنَ الْخَطَايَا كَمَا يُنَقَّى الثَوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَايَ بِالْمَاءِ وَالثَلْجِ وَالْبَرَدِ. (بخاری کتاب صفة الصلاة باب ما یقول بعد التکبیر: ۷۴۴)
ژباړه : اې الله زمااودګناهونوترمنځ لرې والی راوله لکه تاچي دمشرق اومغرب ترمنځ لرې والی راوستلی دی، اې الله! ماله ګناهونوداسي پاک کړه لکه سپينه جامه چي له خېروپاکېږي ، اې الله! ماله خپلوګناهونوپه واوره، اوبواوږلۍ ومينځه .
۲) الله أَكْبَرُ كَبِيرًا ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا ، وَسُبْحَانَ الله وَبِحَمْدِهِ بُكْرَةً وَأَصِيلاً. (مسلم کتاب المساجد باب ما یقال بین تکبیرة الاحرام والقراءة : ۶۰۱)
ژباړه : الله تر ټولو ستر دئ ، زيات ستر او ټولي ستاينې الله لره دي ډېر زياتې او زه سهار و ماښام د الله پاکي بيانوم .
بیا به اعوذ بالله وايي، روايت کي دي:
أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ مِنْ هَمْزِهِ وَنَفْخِهِ وَنَفْثِهِ. (ابوداؤد کتاب الصلاة باب من رای الاستفتاح … الخ : ۷۷۵ ، ترمذی: ۲۴۲، صحيح)
ژباړه : زه په اورېدونکي او پوهېدونکي الله له مردود شيطان څخه پنا غواړم، دهغه له پوکل، دهغه له توکلواود هغه له چوپ څخه.
بیا به سورت فاتحه وايي:
بِسْمِ اللہِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیۡمِاَلۡحَمْدُ لِلہِ رَبِّ الْعٰلَمِیۡنَ ۙ﴿۱﴾ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیۡمِ ۙ﴿۲﴾ مٰلِکِ یَوْمِ الدِّیۡنِ ؕ﴿۳﴾ اِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ اِیَّاکَ نَسْتَعِیۡنُ ؕ﴿۴﴾ اِہۡدِ نَا الصِّرَاطَ الۡمُسۡتَقِیۡمَ ۙ﴿۵﴾ صِرَاطَ الَّذِیۡنَ اَنۡعَمۡتَ عَلَیۡہِمۡ ۬ۙ۬ غَیۡرِ الۡمَغۡضُوۡبِ عَلَیۡہِمْ وَلَا الضَّآ لِّیۡنَ ٪﴿۷﴾
(الفاتحه : له 1 تر ۷)
ژباړه : دهغه الله په نوم چي ډېربخښونکی اوپوره مهربان دئ ، ټول حمدونه هغه الله لره دي چي دټولي دنياپالونکی دئ ډېرمهربان اورحم کوونکی دئ ، دبدلې دورځې مالک دئ، موږصرف ستاعبادت کوواو صرف له تامرسته غواړو، موږته سمه لار راوښيه، د هغوخلکولارچي تا پرې نعمت کړی دئ چي نه قهرپرشوی اونه ګمراهان دي.
v فاتحه به لازمي وايي ځکه رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وايي:
لاَ صَلاَة لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ. (بخاری کتاب الاذان باب وجوب القرءة للامام والماموم …الخ : ۷۵۶ ، مسلم : ۳۹۴)
ژباړه : چا چي په لمانځه کي فاتحه نه وي ويلې لمونځ يې نه صحيح کېږي.
د فاتحې په شروع کي به بسم الله هم وايي، ځکه حدیث کي دي:
عَنْ نُعَيْمٍ الْمُجْمِرِ قَالَصَلَّيْتُ وَرَاءَ أَبِي هُرَيْرَةَ فَقَرَأَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ثُمَّ قَرَأَ بِأُمِّ الْقُرْآنِ. (نسائی کتاب الافتتاح باب قراءة « بسم الله الرحمن الرحيم » : ۹۰۶ ، اسناده صحيح، ابن خزيمه : ۱/ له ۲۴۹ تر ۲۵۱ ، ح : ۴۹۹،۴۹۵ ، صحيح)
ژباړه : نعيم المجمر وايي : د ابوهریره رضي الله عنه شاته مي لمونځ وکړ هغه لومړی په لوړ اواز بسم الله الرحمن الرحيم وويله بيا يې فاتحه وويله . ددې حديث په پای کي ابوهریره وايي رسول الله همداسي لمونځ کاوی.
